Hoe kunnen we de samenwerking in de regio slim inrichten?

Doel van het onderzoek

Regionale samenwerking op de onderwijsarbeidsmarkt is nieuw. Hoe kunnen we dit slim inrichten? Die vraag beantwoorden Karin Derksen en Wilske Eurlings in hun whitepaper. Op basis van gesprekken en literatuuronderzoek presenteren zij negen factoren voor het succesvol organiseren van regionale samenwerkingen.

Innovatie-inspiratie voor de onderwijsregio

• Als deelnemers zich verbonden voelen rondom één vraagstuk, zijn ze meer bereid om solidair bij te dragen. Een goede kwantitatieve en kwalitatieve regioanalyse biedt hierin houvast. Door het gezamenlijke doel concreet te maken, wordt dat doel beter begrepen en gedragen. 
• Een gezamenlijk gevoelde noodzaak of urgentie zorgt voor collectieve doelgerichtheid.
• Kleine clusters die mandaat hebben om deelvraagstukken op te pakken, zijn effectiever dan grote netwerken met veel verantwoordelijke actoren. Houd het dus klein en dichtbij.
• Een goed netwerk vraagt om structuur en organisatie. Dit betekent duidelijkheid over de identiteit (“Waar zijn wij van?”), helderheid over de samenstelling (“Wie is betrokken, in welke rol?”) en het voorzien van partners van de juiste kennis, vaardigheden, tijd en middelen.
• Heldere spelregels zijn noodzakelijk. Deze regels gaan deels over financiering en deels over hoe beslissingen worden genomen. Openheid en ruimte voor initiatief zijn daarin belangrijk, net als het zo dicht mogelijk op de uitvoeringspraktijk laten aansluiten van de besluitvorming. Er is ook voldoende tijd en betrokkenheid vanuit de eigen organisatie nodig. 
• Besluitvorming kun je het beste zien als een proces. In regionale netwerken is vaak sprake van meerdere processen tegelijk, complexe vraagstukken en tegenstrijdige belangen, waardoor de besluitvorming soms grillig verloopt.
• Kies voor leiderschap dat past bij de behoeften van het regionale netwerk, bijvoorbeeld op basis van het 4C-Network Leadership Model van Klaster, Wind en Wilderom.
• Investeer in het opbouwen van sociaal kapitaal. Dit zorgt voor gezamenlijke identiteit, vertrouwen in het netwerk en gedeelde informatie, kennis en ervaringen.
• Investeer in een lerende, ontwikkelende cultuur. Dit vraagt om vertrouwen, (zelf)kritiek, reflectie, initiatief, exploreren en experimenteren.

Dit artikel biedt inspiratie voor onderwijsregio's en vat een whitepaper kort samen. Let op dat samenvattingen soms nuances missen. Bovendien zijn de bevindingen nooit een garantie op succes, omdat de situatie in de regio kan verschillen van de context van het artikel.